Bối cảnh và các cột mốc

Ngày 1/8/2025 sắp tới đánh dấu tròn 5 năm Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực. Đây là một cột mốc đặc biệt, ghi nhận bước tiến lớn trong quá trình hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào các chuỗi giá trị toàn cầu chất lượng cao.

Hiệp định EVFTA được ký ngày 30/6/2019 tại Hà Nội, phê chuẩn bởi Quốc hội Việt Nam vào 8/6/2020 và chính thức có hiệu lực từ 01/8/2020. Đây là FTA thế hệ mới đầu tiên mà EU ký với một quốc gia đang phát triển tại châu Á - Thái Bình Dương, thể hiện sự tin tưởng chiến lược lẫn nhau và tầm nhìn hợp tác dài hạn.

EVFTA được ví như “xa lộ cao tốc hiện đại” kết nối hai nền kinh tế có tính bổ sung cao: một bên là thị trường tiêu dùng có tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt, một bên là quốc gia có năng lực sản xuất cạnh tranh ngày càng được cải thiện. Theo Bộ Công Thương, hiệp định này không chỉ mở rộng cơ hội thương mại và đầu tư mà còn thúc đẩy cải cách thể chế, cải thiện môi trường pháp lý, nâng cao tiêu chuẩn phát triển bền vững cho Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế.

Đáng chú ý, năm 2022, hai bên tiếp tục ký Hiệp định Bảo hộ đầu tư (EVIPA), đang trong quá trình phê chuẩn tại một số nước thành viên EU. Khi có hiệu lực, EVIPA sẽ tạo ra khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ bảo vệ nhà đầu tư hai bên, bổ sung cho EVFTA trong việc thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Trong khuôn khổ kỷ niệm 5 năm EVFTA, ngày 6/6/2025, Đại sứ quán Việt Nam tại Bỉ, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với EuroCham tổ chức hội thảo cấp cao với chủ đề: “Hiệp định EVFTA: kết quả triển khai 5 năm qua và phương hướng tận dụng hiệu quả hơn trong tình hình mới”. Sự kiện có sự tham gia của đại diện Ủy ban châu Âu, Quốc hội Bỉ, doanh nghiệp EU và các đối tác chiến lược. Các đại biểu đánh giá EVFTA là một mô hình FTA hiệu quả, minh bạch và là nền tảng tin cậy thúc đẩy phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo và kết nối chuỗi cung ứng giữa hai bên.

Sau 5 năm triển khai, EVFTA đã khẳng định vai trò là một hiệp định tiêu biểu về hiệu quả thực thi, giúp gia tăng kim ngạch thương mại song phương, thu hút đầu tư xanh - sạch - bền vững và đóng góp tích cực vào mục tiêu chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng của Việt Nam. Đây cũng là tiền đề để Việt Nam tiến gần hơn đến tiêu chuẩn phát triển bền vững và mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Vai trò của EVFTA trong định hình hợp tác bền vững

EVFTA không chỉ là một hiệp định thương mại tự do mà còn là nền tảng định hình quan hệ hợp tác bền vững giữa Việt Nam và EU trong trung và dài hạn. Với hệ thống cam kết toàn diện, hiệp định góp phần thúc đẩy Việt Nam tiếp cận các tiêu chuẩn phát triển cao, gắn kết giữa tăng trưởng kinh tế, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.

Trên phương diện thể chế, EVFTA tạo động lực để Việt Nam cải cách khung pháp lý, nâng cao minh bạch trong quản trị, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quyền lao động. Những cải tiến này không chỉ giúp cải thiện môi trường đầu tư mà còn hỗ trợ thu hút dòng vốn chất lượng cao, có hàm lượng công nghệ lớn và giá trị gia tăng cao.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh toàn cầu hướng đến tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn, EVFTA giúp doanh nghiệp Việt từng bước đáp ứng các tiêu chí ESG (môi trường, xã hội và quản trị), qua đó mở rộng cơ hội tham gia chuỗi cung ứng bền vững của châu Âu.

Cuối cùng, EVFTA là biểu tượng lòng tin chiến lược giữa hai bên. EU đánh giá Việt Nam là đối tác tin cậy và ưu tiên hàng đầu tại châu Á - Thái Bình Dương, trong khi Việt Nam coi EU là thị trường và nguồn đầu tư chiến lược, gắn liền với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.