Hà Lan được xem là cửa ngõ thương mại trọng yếu của châu Âu và là nền kinh tế năng động hàng đầu EU. Với hệ thống logistics hiện đại và vai trò trung chuyển hàng hóa chiến lược, thị trường Hà Lan trở thành bước đệm quan trọng giúp hàng Việt thâm nhập sâu vào châu Âu, dù đi kèm là những tiêu chuẩn khắt khe và thách thức lớn.

Thách thức lớn từ hàng rào phi thuế quan

Mặc dù Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã giúp dỡ bỏ phần lớn rào cản thuế quan, song các biện pháp phi thuế quan mới chính là “bài kiểm tra” khắt khe nhất. Hàng hóa Việt Nam, đặc biệt là nông sản, thực phẩm chế biến và hàng tiêu dùng, phải vượt qua hàng loạt yêu cầu về kỹ thuật, an toàn, và phát triển bền vững.

Trước hết, Hà Lan áp dụng các biện pháp vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch thực vật (SPS) thuộc nhóm nghiêm ngặt nhất thế giới. Mọi sản phẩm xuất khẩu phải tuân thủ giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (MRL) theo quy chuẩn EU, trải qua kiểm nghiệm vi sinh, hóa lý và đảm bảo truy xuất toàn bộ nguồn gốc sản xuất. Doanh nghiệp Việt Nam muốn vào được thị trường này buộc phải đầu tư bài bản vào hệ thống quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, và đạt các chứng nhận quốc tế như GlobalG.A.P, HACCP, hay ISO 22000.

Bên cạnh tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chí môi trường và phát triển bền vững cũng là rào cản đáng kể. Hà Lan đang thúc đẩy mạnh mẽ xu hướng nhập khẩu “xanh”, yêu cầu sản phẩm phải có quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, phát thải thấp, không gây phá rừng, và sử dụng bao bì tái chế. Đặc biệt, Quy định chống phá rừng của EU (EUDR - Regulation No. 2023/1115) yêu cầu nhà nhập khẩu chứng minh sản phẩm không liên quan đến phá rừng sau ngày 31/12/2020. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như cà phê, gỗ, cao su, cacao và dầu cọ vì thế sẽ chịu tác động trực tiếp. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, lập bản đồ vùng trồng và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững quốc tế.

Ngoài ra, quy định về nhãn mác, bao bì và yêu cầu kỹ thuật tại Hà Lan cũng rất nghiêm ngặt. Tất cả thông tin như thành phần, hướng dẫn sử dụng, cảnh báo, xuất xứ, ngày sản xuất và hạn sử dụng phải thể hiện rõ ràng bằng tiếng Anh hoặc tiếng Hà Lan. Đối với sản phẩm điện, điện tử và máy móc, dấu chứng nhận CE (Conformité Européenne) là bắt buộc để khẳng định sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn an toàn của EU. Bao bì cũng phải được thiết kế thân thiện môi trường, dễ tái chế hoặc làm từ vật liệu bền vững; pallet gỗ và vật liệu đóng gói thực vật phải tuân thủ tiêu chuẩn ISPM 15 nhằm tránh nguy cơ lây lan sâu bệnh.

Không dừng lại ở đó, hệ thống hải quan hiện đại của Hà Lan - đặc biệt là hệ thống kiểm soát nhập khẩu ICS2 - yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin chi tiết trước khi hàng hóa cập cảng. Chỉ cần sai sót nhỏ trong chứng từ, hàng có thể bị giữ lại kiểm tra, gây chậm trễ và phát sinh chi phí. Để được hưởng ưu đãi thuế quan EVFTA, hàng Việt Nam còn phải có chứng nhận xuất xứ (C/O) hợp lệ, tuân thủ quy tắc xuất xứ chặt chẽ của hiệp định.

Một thách thức khác đến từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Là thành viên của EU, Hà Lan áp dụng chung các chính sách như thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp hoặc hạn ngạch nhập khẩu. Dù Việt Nam không thường là đối tượng chính, nhưng nếu xuất khẩu tăng đột biến trong thời gian ngắn, khả năng bị điều tra vẫn có thể xảy ra. Bên cạnh đó, EU liên tục cập nhật quy định mới về an toàn thực phẩm, môi trường và phát thải carbon, buộc doanh nghiệp Việt Nam phải thường xuyên theo dõi và điều chỉnh quy trình sản xuất.

Cuối cùng, xu hướng tiêu dùng xanh tại Hà Lan đang trở thành yếu tố quyết định. Người tiêu dùng ưu tiên các sản phẩm thân thiện môi trường, có nguồn gốc bền vững và sản xuất tiết kiệm năng lượng. Điều này buộc doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn phải thể hiện trách nhiệm xã hội, đầu tư vào công nghệ tái chế, xử lý chất thải và giảm phát thải carbon trong sản xuất.

Cơ hội rộng mở từ cửa ngõ thương mại Hà Lan

Dù đối mặt với nhiều thách thức, Hà Lan vẫn là thị trường đầy tiềm năng cho hàng Việt Nam. Là một trong những trung tâm logistics lớn nhất thế giới, Hà Lan đóng vai trò cửa ngõ quan trọng đưa hàng hóa Việt Nam vào toàn bộ thị trường EU. Cảng Rotterdam - lớn nhất châu Âu - là điểm trung chuyển hàng hóa chủ yếu, từ đây các sản phẩm được phân phối đi khắp lục địa.

Hà Lan và Việt Nam còn có nhiều điểm tương đồng đáng kể về điều kiện tự nhiên và định hướng phát triển. Cả hai quốc gia đều là nước ven biển, đối mặt với nguy cơ lũ lụt, xâm nhập mặn và biến đổi khí hậu. Hà Lan là hình mẫu toàn cầu trong quản lý nước, phát triển kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi năng lượng xanh - những lĩnh vực mà Việt Nam đang nỗ lực học hỏi. Sự tương đồng này mở ra cơ hội hợp tác trong chuyển giao công nghệ, đào tạo và đầu tư song phương.

Thị trường EU với quy mô lớn và nhu cầu đa dạng theo mùa là “mảnh đất màu mỡ” cho các nhà cung cấp nông sản đến từ các quốc gia nhiệt đới. Người tiêu dùng châu Âu ngày càng ưa chuộng trái cây, cà phê và sản phẩm đặc trưng vùng nhiệt đới - lợi thế rõ rệt của Việt Nam. Nếu đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc, hàng nông sản Việt hoàn toàn có thể khẳng định vị thế tại thị trường này.

Đặc biệt, EVFTA mang lại lợi thế thuế quan lớn chưa từng có, tạo điều kiện cạnh tranh công bằng hơn cho doanh nghiệp Việt Nam so với các đối thủ ngoài khối. Với cam kết ưu đãi cao nhất mà Việt Nam từng đạt được, hiệp định này mở ra cánh cửa để hàng hóa Việt Nam không chỉ tiếp cận người tiêu dùng Hà Lan mà còn lan tỏa đến toàn châu Âu.

Hướng đi cho doanh nghiệp Việt

Để khai thác hiệu quả cơ hội tại Hà Lan, doanh nghiệp Việt cần thay đổi tư duy xuất khẩu từ “bán cái mình có” sang “bán cái thị trường cần”. Điều đó đòi hỏi sự đầu tư bài bản vào hệ thống quản lý chất lượng, tuân thủ nghiêm ngặt quy định về môi trường và phát triển bền vững, cũng như tăng cường hợp tác với đối tác nhập khẩu Hà Lan nhằm cập nhật thông tin, tiêu chuẩn mới nhất.

Hà Lan không chỉ là thị trường tiêu thụ, mà còn là “cầu nối” giúp hàng Việt chinh phục toàn châu Âu. Nếu vượt qua được những rào cản kỹ thuật và hành chính, hàng hóa Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định chỗ đứng tại một trong những thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng nhất thế giới.