Ngành dệt may Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ với kim ngạch xuất khẩu 9 tháng năm 2025 đạt gần 35 tỷ USD. Tuy nhiên, để biến tín hiệu tích cực thành tăng trưởng bền vững, các doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức về vốn, chi phí logistics và áp lực chuyển đổi xanh.

Tại hội nghị “Ngành dệt may và chuỗi cung ứng - Giải pháp trong biến động” do Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) tổ chức ngày 9/10, các chuyên gia và nhà quản lý cho rằng: “Dù thuộc top 3 quốc gia xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới, ngành vẫn đang đối mặt với nhiều biến động từ thị trường toàn cầu, đòi hỏi những giải pháp hỗ trợ kịp thời và chuyên biệt”.

NHIỀU THÁCH THỨC “BỦA VÂY”

Phát biểu tại hội nghị, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), thông tin trong 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 34,75 tỷ USD, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, hàng may mặc chiếm 27,8 tỷ USD, phần còn lại là vải, xơ sợi, phụ liệu và vải địa kỹ thuật – nhóm sản phẩm đang ngày càng khẳng định vị thế tại các thị trường phát triển. Ngành dệt may cũng đang tạo ra thặng dư thương mại gần 17 tỷ USD, đóng góp lớn vào cán cân thương mại quốc gia.

Tuy nhiên, bên cạnh những con số tích cực, ông Giang cũng thẳng thắn chỉ ra các thách thức lớn mà doanh nghiệp đang phải đối mặt.

Thứ nhất, sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt là vải với kim ngạch nhập khẩu 9 tháng lên tới 11 tỷ USD, chủ yếu từ Trung Quốc, khiến chi phí sản xuất chịu tác động mạnh từ biến động tỷ giá và logistics.

Thứ hai, chi phí lao động liên tục tăng, trong khi giá bán trên mỗi đơn hàng lại bị đối tác nước ngoài ép giảm, làm biên lợi nhuận ngày càng thu hẹp.

Thứ ba, chi phí tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, xã hội, quản trị (ESG) ngày càng lớn do mỗi thị trường, mỗi nhãn hàng áp dụng một bộ quy chuẩn riêng.

Thứ tư, thiếu vốn để đầu tư vào công nghệ, tự động hóa và "xanh hóa". Đây là những yếu tố tiên quyết để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường, khiến nhiều doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay.

Các chuyên gia, doanh nghiệp thảo luận tại hội nghị.

Bên cạnh vốn, bà Đặng Minh Phương, Chủ tịch Hiệp hội Logistics TP.HCM (HLA), cho biết chi phí logistics ở Việt Nam đang chiếm tới 17-18% GDP, làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp dù đang có nhiều đơn hàng. "Hiện nay, giá cước tàu biển đã giảm, nhưng chi phí logistics nội địa lại đang tăng rất cao. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và doanh nghiệp có thể phải chấp nhận lợi nhuận thấp hơn", bà Phương phân tích.

Theo bà Phương, doanh nghiệp dệt may có thể cải thiện năng lực cạnh tranh và chỉ số ESG ngay trong mảng logistics. Thay vì vận chuyển hoàn toàn bằng đường bộ, doanh nghiệp có thể ưu tiên đường thủy nội địa để giảm đáng kể lượng khí thải carbon. Ngoài ra, việc hợp tác với các công ty logistics sử dụng nền tảng kỹ thuật số để giảm thiểu giấy tờ, tối ưu hóa vận hành cũng là giải pháp hiệu quả để giảm chi phí và phát thải.

CẦN THÊM “CHẤT XÚC TÁC” NGUỒN VỐN ĐỂ PHỤC HỒI VÀ PHÁT TRIỂN

Sau giai đoạn khó khăn do nhu cầu toàn cầu sụt giảm, nhiều doanh nghiệp dệt may Việt Nam đã lấy lại đà tăng trưởng. Tuy nhiên, để đà phục hồi này trở nên bền vững, ngành rất cần sự đồng hành của hệ thống ngân hàng thông qua các gói tín dụng chuyên biệt, lãi suất ưu đãi và cơ chế linh hoạt.

Ông Ngô Tấn Long, Phó Tổng Giám đốc ACB, nhìn nhận ban đầu ngân hàng cũng khá lo lắng về mức áp thuế mới ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành, tuy nhiên đến nay, mức thuế của Việt Nam vẫn tương đương với các nước khác như Bangladesh hay Indonesia nên không còn quá lo ngại.

Trước những thách thức và yêu cầu chuyển đổi, ông Ngô Tấn Long cho biết đây là lúc thích hợp nhất để doanh nghiệp mạnh dạn vay vốn, tận dụng các chính sách thúc đẩy lẫn ưu đãi lãi suất từ ngân hàng.

Hiện, ACB mở rộng điều kiện tài trợ tín chấp vốn lưu động với mức cấp cao hoặc dựa trên hợp đồng xuất khẩu, cho vay trung dài hạn dựa trên phương án đầu tư và gói tín dụng xanh với lãi suất thấp hơn khoản vay thông thường từ 2-3%, cùng với ưu đãi về tỷ giá và bảo hiểm, hướng tới kinh doanh an toàn và tối ưu chi phí. Doanh nghiệp tập trung phát triển sản phẩm dệt may, tăng tỷ lệ tiêu dùng nội địa, đạt kỳ vọng xuất khẩu đặt ra.

“May mặc là ngành hàng thiết yếu. Với sự am hiểu sâu sắc và đồng hành lâu năm, ACB sẽ tiếp tục đồng hành và thậm chí đang có kế hoạch đẩy mạnh tăng trưởng danh mục tài trợ cho ngành dệt may trong 2 - 3 năm tới”, ông Long cho biết.

Lãnh đạo một số ngân hàng cho rằng việc thiết kế các gói giải pháp “đo ni đóng giày” dành riêng cho ngành dệt may sẽ giúp giảm chi phí vốn, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng đà phục hồi đơn hàng và tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Với sự vào cuộc chủ động của hệ thống ngân hàng, nguồn vốn rẻ và linh hoạt đang trở thành “chất xúc tác” giúp ngành dệt may phục hồi mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững và xanh hóa chuỗi cung ứng trong giai đoạn tới.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), phát biểu tại hội thảo.

“Ngành dệt may cần bước đi song hành cùng hệ thống tài chính – ngân hàng. Hiện nay, các nhãn hàng quốc tế đã thay đổi phương thức mua hàng từ thay vì gia công truyền thống, họ chuyển sang mua hàng theo hình thức FOB (mua hàng tại cảng đi) hoặc thậm chí là DDP (mua hàng tại kho của họ ở nước nhập khẩu). Điều này đòi hỏi ngân hàng phải hiểu rõ phương thức mua hàng mới, thiết kế các gói tín dụng và dòng tiền phù hợp cho từng hợp đồng thương mại.

Ngân hàng và doanh nghiệp cần xây dựng niềm tin và chia sẻ thông tin minh bạch, đặc biệt về các hợp đồng xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu và các thị trường lớn khác. Chỉ khi đó, hai bên mới có thể tạo được sự gắn kết, đảm bảo dòng vốn ổn định cho sản xuất và phát triển”.

Nguồn: TBKTVN