Văn hóa và tập quán kinh doanh tại thị trường Hong Kong (Trung Quốc) (Kỳ 1)
Khi doanh nghiệp tiếp cận thị trường Hong Kong (Trung Quốc), mọi hoạt động kinh doanh diễn ra trong bối cảnh giao thoa giữa sự năng động của trung tâm tài chính quốc tế và giá trị truyền thống sâu sắc của văn hóa Hoa. Môi trường kinh doanh tại đây đề cao chuẩn mực, tính chuyên nghiệp, sự tôn trọng thứ bậc và quan hệ lâu dài. Vì vậy, hiểu rõ phong cách giao tiếp, tác phong làm việc và cách ra quyết định của doanh nhân Hong Kong (Trung Quốc) là yếu tố then chốt để tạo dựng uy tín ban đầu.
Từ việc sắp xếp lịch hẹn, chuẩn bị tài liệu, tổ chức cuộc họp đến cách trao đổi trong nghi thức xã giao đều ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hợp tác. Doanh nghiệp cần chú trọng tính chu đáo, đúng giờ và thái độ tôn trọng trong mọi tương tác. Nắm vững những lưu ý này sẽ giúp tiếp cận thị trường thuận lợi và xây dựng mối quan hệ kinh doanh bền vững.
Văn hóa kinh doanh
Văn hóa kinh doanh tại Hong Kong (Trung Quốc) mang hơi thở của một vùng đất tự do nhưng vẫn giữ chặt cội rễ truyền thống. Dù được xem là nền kinh tế tự do bậc nhất thế giới, mọi hoạt động thương mại ở đây đều vận hành trong khuôn khổ những chuẩn mực bền vững đã ăn sâu vào văn hóa Trung Hoa: coi trọng chữ tín, đề cao sự ổn định và tôn trọng lẫn nhau trong hợp tác. Hong Kong (Trung Quốc) giống như chiếc cầu nối nơi phương Đông gặp gỡ phương Tây. Sự giao thoa này hiện rõ trong kiến trúc đô thị, hệ thống giáo dục mở, nếp sống hiện đại xen lẫn phong tục truyền thống, tạo nên một môi trường kinh doanh năng động nhưng vẫn rất mực chừng mực.
Dân số Hong Kong (Trung Quốc) có chưa đến 2% là người gốc Âu, trong khi hơn 90% cư dân mang gốc gác Trung Hoa, phần lớn đến từ Quảng Đông, Phúc Kiến, Hải Nam và Triều Châu. Chính nền tảng dân cư ấy đã định hình phong thái làm ăn đặc trưng của người Hong Kong (Trung Quốc): họ có tầm nhìn dài hạn, xem các mối quan hệ kinh doanh như tài sản quý và luôn gìn giữ chúng bằng sự tin cậy và kiên trì. Khi đã bắt tay hợp tác, việc duy trì kết nối được xem như điều tất yếu. Người Hong Kong (Trung Quốc) giao tiếp trực tiếp, rõ ràng, nhưng không kém phần tinh tế khi phối hợp linh hoạt giữa lời nói và tín hiệu phi ngôn ngữ, giúp cuộc trao đổi trở nên hiệu quả và giàu chiều sâu hơn.
Cử chỉ giao tiếp, chào hỏi trong kinh doanh
Tại Hong Kong (Trung Quốc), bắt tay khi gặp gỡ và khi kết thúc buổi làm việc được xem là hành động lịch sự tối thiểu. Tuy nhiên, cái bắt tay ở đây thường nhẹ và chừng mực hơn so với phong cách phương Tây. Khi giới thiệu, người có chức vụ cao hơn luôn được ưu tiên nhắc đến trước. Trong các nghi thức xã hội truyền thống, người lớn tuổi được xem trọng hơn người trẻ, và phụ nữ đôi khi cũng được đặt ở vị trí cao hơn nam giới trong thứ tự giới thiệu hay sắp xếp chỗ ngồi.
Tên tiếng Trung thường gồm hai phần: họ đặt ở đầu và theo sau là tên riêng. Trong giao tiếp kinh doanh, các danh xưng nghề nghiệp hoặc việc kết hợp họ với các đại từ xưng hô như Ông, Bà, Cô là dấu hiệu thể hiện sự tôn trọng và xác định rõ vị trí của mỗi người.
Nếu có kế hoạch công tác tại Hong Kong (Trung Quốc), bạn nên đặt lịch hẹn trước từ một đến hai tháng để đảm bảo sự chuẩn bị chu đáo. Đồng thời, tránh bố trí các cuộc gặp vào dịp Tết Nguyên đán, thường rơi vào cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2, bởi nhiều doanh nghiệp sẽ tạm đóng cửa trong khoảng một tuần. Đúng giờ luôn là yêu cầu bắt buộc, bởi sự chậm trễ dễ khiến đối tác đánh giá thấp mức độ nghiêm túc của bạn.
Các cuộc họp thường bắt đầu bằng vài phút trò chuyện xã giao để làm quen trước khi đi vào nội dung chính. Khi tiếp xúc đối tác, hãy để người có vị trí cao nhất trong đoàn bạn bước lên trước và được giới thiệu đầu tiên. Trong lần gặp ban đầu, hãy chuẩn bị cho một cuộc trò chuyện khá cởi mở, thậm chí có thể đi vào những câu hỏi mà ở quốc gia bạn được xem là riêng tư. Người Hong Kong (Trung Quốc) thường tinh tế, thân thiện và muốn hiểu đối tác đủ sâu để yên tâm hợp tác lâu dài.
Gặp gỡ, đàm phán trong kinh doanh
Doanh nhân tại Hong Kong (Trung Quốc), sau gần một thế kỷ tiếp xúc sâu rộng với môi trường kinh doanh phương Tây, đã hình thành phong cách làm việc đề cao tính khách quan và tư duy dựa trên dữ liệu hơn là cảm tính cá nhân. Tuy nhiên, dấu ấn văn hóa Trung Hoa vẫn in đậm trong mọi quyết định. Việc thông qua một vấn đề thường cần sự đồng thuận của cả nhóm, và tiếng nói của người lớn tuổi luôn có sức nặng đặc biệt. Đây là nét đặc trưng vừa mang tính hiện đại, vừa giữ gìn truyền thống.
Khi muốn hẹn gặp doanh nhân Hong Kong (Trung Quốc), bạn nên chuẩn bị kỹ lưỡng và gửi tài liệu từ rất sớm, lý tưởng nhất là trước hai hoặc ba tháng. Người dân nơi đây thường nghỉ vào dịp hè, Giáng sinh, Phục sinh và Tết Nguyên đán, vì vậy thời điểm phù hợp nhất để làm việc là các tháng 10, 11, hoặc từ tháng 3 đến tháng 6. Trong văn hóa Hong Kong (Trung Quốc), tuổi tác là điều được xem trọng. Vì thế, nếu đối tác là người gốc Hoa, tránh cử một đại diện quá trẻ tuổi trong các cuộc đàm phán. Những người trên 50 tuổi thường kỳ vọng được đối xử với sự kính trọng đúng mực.
Trong thương lượng, hãy trình bày ý tưởng một cách từ tốn, kiên nhẫn và khiêm nhường. Sự quá thẳng thừng có thể gây phản tác dụng, và nếu vô tình khiến đối phương “mất mặt”, khả năng hợp đồng đổ vỡ là rất cao. Người Hong Kong (Trung Quốc) chuộng sự mềm mại trong ngôn từ, nên phát biểu của họ thường dài, kèm nhiều lớp rào đón. Đặc biệt, chữ “Yes” của họ không có nghĩa “Tôi đồng ý”, mà chỉ là “Tôi đang nghe ông nói”. Và khi họ nói “Việc này khó lắm”, ý ngầm chính là “Không” theo cách lịch sự nhất.
Khi đi đến kết luận, hãy luôn chuẩn bị từ hai đến ba phương án để họ lựa chọn. Đừng ép đối tác vào thế chỉ còn một con đường duy nhất. Giá khởi điểm nên để khoảng trống cho thương lượng; tuyệt đối tránh đưa ra mức giá tốt nhất ngay từ đầu. Trong giao dịch, họ thường quan tâm đến giá cả hơn chất lượng. Thậm chí, ngày ký hợp đồng đôi khi còn được lựa chọn bởi nhà chiêm tinh hoặc chuyên gia phong thủy, bởi yếu tố tâm linh vẫn giữ vai trò quan trọng trong các quyết định kinh doanh tại Hong Kong (Trung Quốc).
