Đầu tư của các công ty nước ngoài vào Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp nhất trong 18 năm vào nửa cuối năm 2022, do căng thẳng với Mỹ, triển vọng tăng trưởng mờ nhạt và lo ngại về khả năng thụt lùi trong cải cách kinh tế.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc đạt tổng cộng 42,5 tỉ USD từ tháng 7-12/2022, theo cán cân thanh toán chính thức. Điều đó tạo nên mức giảm 73% trong năm, mức giảm mạnh nhất kể từ năm 1999. 

Trong khi đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài của các công ty Trung Quốc tăng 21% lên 84,2 tỉ USD. 

Sự dè dặt trong việc đầu tư vào Trung Quốc của các công ty một phần được tháo gỡ bởi việc bỏ chính sách Zero-Covid. Theo Bộ Thương mại, đầu tư trực tiếp nước ngoài được sử dụng trên thực tế, bao gồm cả lợi nhuận tái đầu tư, trong quý cuối cùng của năm 2022 đã giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 33,8 tỉ USD, mức giảm mạnh nhất kể từ khi có dữ liệu so sánh vào năm 1996.

Theo một phân tích về đầu tư vào Trung Quốc của Rhodium Group, những năm gần đây hầu như không có sự gia nhập mới nào của các công ty châu Âu. Và trong số các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư vào Trung Quốc, Rhodium lưu ý xu hướng "tách rời nội bộ", với các công ty, bao gồm các nhà sản xuất ô tô lớn, tách biệt chuỗi cung ứng Trung Quốc và không phải Trung Quốc để hạn chế rủi ro rò rỉ công nghệ.

Các công ty khác đã thu hẹp hoạt động tại Trung Quốc hoặc rút hoàn toàn, trở thành lực cản đối với tổng đầu tư. Vào cuối năm 2022, số lượng các nhà sản xuất nước ngoài và các công ty khác trong lĩnh vực công nghiệp ở Trung Quốc đã giảm 0,5% so với cùng kỳ, đây là mức giảm đầu tiên trong 3 năm.

Điều này xảy ra khi căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh về các công nghệ tiên tiến đã làm tăng rủi ro cho các công ty có Trung Quốc là trung tâm trong chuỗi cung ứng của họ. Cuối năm ngoái, Tập đoàn Sony đã chuyển phần lớn hoạt động sản xuất máy ảnh cho Nhật Bản, Mỹ và Châu Âu từ Trung Quốc sang Thái Lan.

Sự bất ổn ngày càng tăng về triển vọng của nền kinh tế Trung Quốc cũng khiến một số công ty phải rút lui, bao gồm nhà sản xuất hộp cơm trưa mang đi Nhật Bản Plenus và công ty kính mắt Aigan.

Sau khi dỡ bỏ các biện pháp hạn chế Covid vào cuối năm 2022, Bắc Kinh đang gấp rút đưa nền kinh tế trở lại đúng hướng; một số người đang chú ý đến Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc sắp diễn ra vào tháng 3, vì đây là dịp để chính phủ công bố các biện pháp kích thích kinh tế mới.

Dữ liệu của Bộ Thương mại cho thấy đầu tư trực tiếp nước ngoài được sử dụng trên thực tế đã tăng 20% ​​vào tháng 1/2023.

Nhưng liệu dòng vốn có kéo dài hay không vẫn chưa rõ, vì nhiều công ty vẫn không tin tưởng vào Bắc Kinh khi nói đến các biện pháp kiểm soát đại dịch. Trong một cuộc khảo sát vào tháng 6 năm ngoái của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung, 44% công ty thành viên cho biết sẽ "mất nhiều năm để khôi phục niềm tin" vào thị trường Trung Quốc ngay cả khi chính phủ thay đổi hướng đi.

Trong khi đó, xích mích giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng, với việc chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang cân nhắc cấm hoàn toàn đầu tư vào Trung Quốc trong một số lĩnh vực công nghệ cao, theo truyền thông Mỹ.

Khi vốn nước ngoài chuyển dịch khỏi Trung Quốc, đầu tư vào các nền kinh tế đang phát triển ở Đông Nam Á đã tăng lên.

Chẳng hạn như Thái Lan, số đơn xin đầu tư trực tiếp nước ngoài mới đã tăng 36% trong năm ngoái lên 433,9 tỉ baht (12,4 tỉ USD).

Hon Hai Precision Industry của Đài Loan, còn được gọi là Foxconn, đã bắt đầu xây dựng một nhà máy lắp ráp xe điện mới ở nước này vào tháng 11. Công ty ngũ cốc của Mỹ Cargill cũng đang lên kế hoạch xây dựng một nhà máy nhựa sinh học tại đây.

Tại Việt Nam, đầu tư trực tiếp của các công ty nước ngoài đã qua cấp phép tăng 15% trong năm ngoái. Samsung Electronics đã chi 220 triệu USD để mở một trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Hà Nội với sức chứa khoảng 2.200 nhà nghiên cứu. 

Trung Quốc đã tăng năng suất trong nước bằng cách thu hút vốn và công nghệ nước ngoài. Nhưng giờ đây, với dân số đang già đi và tỷ lệ sinh giảm, sự đình trệ trong đầu tư nước ngoài có nguy cơ cản trở tăng trưởng kinh tế của nước này

Nguồn: TBKTVN