Ngày 28/11, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố (ITPC) phối hợp cùng Công ty TNHH Alibaba.com (Việt Nam) tổ chức Hội nghị Tập huấn “Pháp lý trong kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử: Thách thức và cơ hội”.

Hội nghị đón tiếp sự có mặt của bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố (ITPC); ông Lê Tuấn Anh - Đại diện Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ TP.HCM (HASI) - Tổng Giám đốc Công ty TNHH SX - TM Cát Thái; ông Phạm Văn Việt - Chủ tịch Công ty TNHH Việt Thắng Jean kiêm Nhà sáng lập thương hiệu V-SIXTYFOUR - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Dệt may Thời trang Thành phố Hồ Chí Minh (AGTEK); cùng gần 100 các đại biểu, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố.

Tại Hội nghị, thông điệp cốt lõi được các chuyên gia nhấn mạnh: Thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới giờ đây không đơn thuần là kênh bán hàng mở rộng, mà đã trở thành môi trường “pháp lý đa tầng”. Ở đó, sự minh bạch thông tin, năng lực quản trị rủi ro và tuân thủ quy định quốc tế là tấm vé thông hành bắt buộc để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Số hóa pháp lý” và bài toán tận dụng ưu đãi từ FTA

Việt Nam hiện đứng thứ 3 ASEAN về thu hút FDI, đồng thời ghi nhận sự bùng nổ tìm kiếm quốc tế ở các ngành thế mạnh như Làm đẹp (tăng 191%), Thời trang (188%) và F&B (104%). Tuy nhiên, thách thức đang thay đổi khi 83% nhà mua hàng B2B ưu tiên TMĐT và 74% thế hệ Millennials yêu cầu trải nghiệm mua sắm nhanh chóng, minh bạch. Điều này buộc doanh nghiệp Việt phải vừa đổi mới công nghệ, vừa đáp ứng các chuẩn mực giao dịch quốc tế khắt khe.

Phát biểu khai mạc, bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc ITPC nhận định, cơ hội từ các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) là rất lớn, nhưng để hiện thực hóa thành lợi nhuận, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực nội tại. “Thách thức lớn nhất hiện nay chính là quản lý rủi ro pháp lý, quy trình giao dịch và minh bạch thông tin. Doanh nghiệp cần chủ động nắm vững các quy định về xuất xứ hàng hóa để tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan mà các FTA mang lại”, bà Quyên nhấn mạnh.

Đi sâu vào khía cạnh kỹ thuật, ông Lê Sài Gòn - Nhà sáng lập Trung tâm Đào tạo Xuất nhập khẩu SIMEX, chia sẻ về tầm quan trọng của bộ chứng từ xuất khẩu trong môi trường số. Theo ông, để giao dịch thành công và hợp pháp trên các nền tảng xuyên biên giới, doanh nghiệp không thể lơ là việc chuẩn bị đầy đủ các chứng từ cơ bản như: Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), Phiếu đóng gói (Packing List), Vận đơn (Bill of Lading) và Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O).

Đặc biệt, ông Lê Sài Gòn cảnh báo về sự phức tạp của quy tắc xuất xứ trong các FTA thế hệ mới. “Mỗi hiệp định có một bộ quy tắc riêng. Nếu doanh nghiệp không hiểu rõ và không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ 'nội khối' của nguyên liệu, hàng hóa sẽ bị từ chối ưu đãi thuế quan tại nước nhập khẩu. Điều này không chỉ gây thiệt hại về chi phí mà còn ảnh hưởng lớn đến uy tín của doanh nghiệp trên sàn thương mại điện tử”, ông phân tích.

Cuộc đua minh bạch: Từ cạnh tranh giá đến cạnh tranh “Hồ sơ năng lực”

Tại phiên thảo luận, ông Phạm Văn Việt - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Việt Thắng Jean, Phó Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, đã đưa ra góc nhìn thực tế từ doanh nghiệp. Theo ông, với sự tham gia của Việt Nam vào 17 FTA, các ngành hàng như dệt may và công nghiệp hỗ trợ đang bước vào kỷ nguyên “pháp lý đa tầng”.

“Bản chất cạnh tranh trên thị trường quốc tế đã thay đổi. Chúng ta không còn chỉ đua tranh về giá rẻ đơn thuần nữa. Thống kê cho thấy 70% nhà mua hàng B2B trên các nền tảng xuyên biên giới đánh giá nhà cung cấp dựa trên dữ liệu hồ sơ năng lực (Profile) trực tuyến của họ trước khi quyết định liên hệ”, ông Việt chia sẻ.

Trong bối cảnh đó, TMĐT xuyên biên giới thực chất là quá trình “số hóa pháp lý”. Doanh nghiệp buộc phải minh bạch hóa toàn bộ quy trình sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn mới về môi trường (ESG), giảm phát thải carbon và khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Ông Việt khẳng định: “Sự minh bạch về pháp lý và năng lực sản xuất chính là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất giúp doanh nghiệp Việt Nam giữ chân được các nhà mua hàng lớn”.

Bài học thực chiến từ doanh nghiệp “vượt khó”

Minh chứng cho những nhận định trên là câu chuyện thành công của Công ty TNHH MTV SX TMDV Hành Sanh (thương hiệu quạt điện và đồ gia dụng). Ông Steven Tô - Phó Giám đốc Điều hành công ty chia sẻ hành trình chuyển đổi đầy thách thức từ mô hình bán sỉ truyền thống sang xuất khẩu trực tuyến.

Bằng việc tham gia nền tảng Alibaba.com và nỗ lực đạt chuẩn Verified Supplier (Nhà cung cấp đã được xác minh), Hành Sanh đã từng bước vượt qua rào cản niềm tin của khách hàng quốc tế. Kết quả, doanh nghiệp đã mở rộng thị trường sang hơn 8 quốc gia mới. Đến năm thứ 4 tham gia TMĐT, doanh thu từ kênh này đã đạt mức tăng trưởng ổn định, đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu của công ty. “Bài học lớn nhất là phải chuẩn bị hồ sơ năng lực thật chỉn chu và minh bạch. Khi khách hàng thấy được nhà máy, quy trình quản lý chất lượng của mình qua nền tảng số một cách rõ ràng, họ mới an tâm đặt bút ký hợp đồng”, ông Steven Tô đúc kết.

ITPC tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp

Hội nghị tập huấn khép lại với thông điệp mạnh mẽ về sự cần thiết phải kết hợp giữa “công nghệ mạnh” và “pháp lý chuẩn”. ITPC cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp thông qua chuỗi các hoạt động đào tạo chuyên sâu, tư vấn 1:1 và kết nối giao thương thực tế.

Trong kỷ nguyên số, rủi ro và cơ hội luôn song hành. Việc chủ động trang bị kiến thức pháp lý, chuẩn hóa quy trình xuất khẩu và minh bạch hóa thông tin doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để hàng hóa Việt Nam không chỉ “đi ra” thế giới, mà còn “đứng vững” và vươn xa trên thị trường toàn cầu.